ریزش مو ممکن است به دلایل گوناگون رخ دهد، اما یکی از عوامل اصلی آن می‌تواند ناهماهنگی‌های هورمونی، به ویژه در آندروژن‌ها، باشد. به همین دلیل است که تنظیم هورمون‌های جنسی در مدیریت ریزش مو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آندروژن‌ها، که هورمون‌های جنسی مردانه هستند، در بدن زنان نیز به مقادیر کمتری تولید می‌شوند. تستوسترون در بدن مردان نقش حیاتی در حمایت از فرآیندهای جنسی و فیزیولوژیک دارد، و در زنان نیز برای حفظ توده عضلانی و تولید هورمون استروژن ضروری است. تستوسترون در بدن به صورت آزاد، متصل به پروتئین آلبومین، و به شکل دی هیدروتستوسترون (DHT) است. طبق مطلعات انجام شده توسط پزشکان  DHT از تستوسترون خیلی قوی‌تر است و بیشتر گیرنده‌های آن در پروستات، پوست، و فولیکول‌های مو یافت می‌شود.مطالعات نشان داده‌اند که واکنش بیشتر فولیکول‌های مو به هورمون دی هیدروتستوسترون می‌تواند باعث ضعیف شدن و کوچک شدن این فولیکول‌ها شود. در نتیجه، این وضعیت می‌تواند منجر به نازک‌تر و شکننده‌تر شدن تارهای مو شود. این فرایند می‌تواند به تدریج زمینه‌ساز ریزش مو مردان یا زنان شود که به آلوپسی آندروژنیک شناخته می‌شود. با این حال، این شرایط به طور مشخص ژنتیکی است و فقط در برخی افراد رخ می‌دهد. معمولاً شناسایی دقیق اینکه ریزش مو به دلایل هورمونی است، کاری پیچیده می‌باشد، چرا که عوامل دیگری نیز ممکن است در این مسئله دخیل باشند. بنابراین، توصیه می‌شود که برای تعیین و درمان دقیق علت ریزش مو، حتماً از نظر یک متخصص مجرب استفاده کنید.

ریزش مو و هورمون‌های جنسی

قبل از بررسی راه‌های کنترل هورمون‌های جنسی برای مقابله با ریزش مو، اهمیت دارد که شناخت کافی از علل آلوپسی آندروژنیک داشته باشید. این دانش به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های درمانی را بهتر درک و انتخاب کنید. در مردانی که تمایل ارثی به ریزش مو دارند، اغلب از سن ۲۱ سالگی شروع به دیدن علائم ریزش مو در نواحی شقیقه‌ها و بالای پیشانی می‌کنند. این پدیده عمدتاً به دلیل افزایش سطح آندروژن‌ها و حساسیت بالای گیرنده‌های فولیکول مو به این هورمون‌ها رخ می‌دهد. در چنین شرایطی، کاهش سطح آندروژن‌ها از طریق دارو درمانی می‌تواند به کنترل ریزش مو کمک کند. در مردانی که سابقه خانوادگی ریزش مو ندارند، اغلب پس از ۵۰ سالگی، ریزش مو به دلیل پایین آمدن سطح تستوسترون و وقوع پدیده آندروپوز مشاهده می‌شود. این تغییرات می‌توانند تأثیراتی بر خلق و خو و وضعیت فیزیولوژیکی بدن داشته باشند، که اغلب شامل ریزش مو در پوست سر و افزایش رشد مو در مناطقی مانند گوش‌ها و بینی است. بر اساس تجربیات، استفاده از هورمون‌درمانی برای افزایش سطح تستوسترون می‌تواند در بهبود این شرایط موثر باشد. ریزش مو با الگوی زنانه در زنان جوان اغلب به دلایل ژنتیکی و بالا بودن سطح آندروژن‌ها یا حساسیت بیش از حد فولیکول‌های مو به این هورمون‌ها اتفاق می‌افتد. اما در زنان میانسال، بخصوص پس از یائسگی، این مسئله معمولاً به کاهش تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون مرتبط است، چرا که این هورمون‌ها در رشد و سلامت موها نقش مهمی دارند. وقتی میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون پایین می‌آید، روند رشد مو کند شده و موها به شدت نازک می‌شوند. این کاهش در سطح هورمون‌ها، به نوبه خود، منجر به افزایش تولید هورمون‌های آندروژن می‌شود که باعث کوچک شدن فولیکول‌های مو و در نهایت ریزش مو می‌گردد. در عین حال، آندروژن‌ها ممکن است باعث رشد موهای زائد در نواحی مانند صورت شوند، که همین امر موجب می‌شود برخی زنان در دوران یائسگی با موهای زائد روی چانه مواجه شوند.

نحوه درمان و کنترل هورمون‌های جنسی در ریزش مو

به منظور تشخیص دقیق، پزشکان معمولا آزمایش خون انجام می‌دهند تا با بررسی سطح هورمون‌ها، درمان مناسب را تعیین کنند. بر اساس این نتایج، پزشک ممکن است به تجویز هورمون درمانی یا داروهایی برای کاهش سطح آندروژن‌ها، به ویژه دی هیدروتستوسترون بپردازد. این هورمون خاص توسط آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز از تستوسترون تولید می‌شود. مصرف داروهایی مانند فیناستراید و دوتاستراید می‌تواند از طریق مهار یک آنزیم خاص، سطح هورمون دی‌هیدروتستوسترون را پایین آورده و در کنترل ریزش مو ناشی از تغییرات هورمونی مؤثر باشد. همچنین، داروی اسپیرونولاکتون به عنوان یک ضدآندروژن عمل کرده و با کاهش تولید تستوسترون، به کم کردن میزان دی‌هیدروتستوسترون کمک می‌کند.

روش‌های خانگی برای کنترل هورمون‌های جنسی در ریزش مو

اگر پزشک تشخیص دهد که ریزش موی شما به دلیل تغییرات در هورمون‌های جنسی است، توصیه می‌کنیم که علاوه بر درمان دارویی، به موارد زیر نیز اهمیت دهید.

 رژیم غذایی خود را تغییر دهید

پیروی از یک برنامه غذایی متعادل که شامل میزان کمی چربی است، بسیار سودمند می‌باشد. حتماً در هر وعده غذایی خود از غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید. همچنین، استفاده از روغن‌هایی با چربی‌های تک‌اشباع نشده مثل روغن زیتون و روغن کنجد توصیه می‌شود. مصرف چای سبز و مواد غذایی حاوی ویتامین B6 و اسید فولیک می‌تواند در بازیابی رشد موها موثر باشد. همچنین، اسیدهای چرب اسیدهای چرب اصلی مانند امگا۳ و امگا۶ نقش مهمی در حفظ سلامتی مو دارند. می‌توانید این اسیدها را در مواد غذایی مانند ماهی سالمون، ماهی تن، روغن بذر کتان، گردو و بادام پیدا کنید.

 روزانه از یک مولتی‌ویتامین مناسب استفاده کنید

مصرف مکمل‌هایی که حاوی روی، ویتامین A، ویتامین E، ویتامین C و ویتامین‌های گروه B، به‌ویژه بیوتین، ویتامین B6 و B12 باشند می‌توانند تاثیر مثبت بسیار زیادی در کاهش ریزش مو و تقویت رشد مجدد موها داشته باشد.

 استرس خود را کاهش دهید

برای کنترل هورمون‌های جنسی و جلوگیری از ریزش مو، حائز اهمیت است که به مدیریت استرس بپردازید. ورزش منظم و انجام تمرینات یوگا می‌تواند به شما کمک فراوانی در این زمینه ارائه دهد.

 روزانه ورزش کنید

ورزش کردن یکی از عنصر اساسی برای داشتن سبک زندگی سالم است. اضافه کردن ورزش به برنامه روزانه‌تان باعث می‌شود قدرتمندتر و خوشحالتر شوید. این موضوع برای حفظ تعادل هورمونی و رشد سالم موها بسیار حیاتی است.

 خواب کافی داشته باشید

بر اساس تحقیقات علمی، کمبود خواب شبانه زیر ۶ تا ۸ ساعت ممکن است باعث نوسانات هورمونی شود. بنابراین، برای کنترل هورمون‌های جنسی و جلوگیری از ریزش مو، از کاهش مدت زمان خواب خود خودداری کنید.

سخن آخر

قبل از هرکاری ما توصیه میکنیم که بهتر است با یک پزشک متخصص پوست و مو یا غدد مشورت کنید تا اطلاعات دقیق‌تری در این زمینه در اختیار شما قرار دهند.