بسته‌شدن منافذ پوست که با تجمع چرکی همراه باشد را کورک پوستی یا دمل می‌گوییم.

 روی سطح پوست همه افراد باکتری‌های مختلفی وجود دارد. این باکتری‌ها ترکیب میکروبی طبیعی پوست هستند. گاهی تجمع این باکتری‌ها در بخشی از پوست موجب ایجاد کورک پوستی یا دمل می‌شود. کورک پوستی یا دمل در واقع نوعی جوش چرکی حاصل عفونت فولیکول مو است، پس مناطقی که رویش مو دارند می‌توانند دچار کورک پوستی یا دمل شوند. کورک در نواحی صورت، گردن، زیر بغل، ران پا بیشتر مشاهده می‌شود.

 اگر این عفونت چرکی فولیکول مو، مژه را درگیر کند به آن، گل‌مژه گفته می‌شود. گل‌مژه با مراقبت‌های بهداشتی و شست‌وشوی چشم بهبود پیدا می‌کند.

 درصورتی‌که چند کورک به یکدیگر وصل شوند و بزرگ شوند، کربونکل یا کفگیرک ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: درد دنبالچه چیست؟ + راه‌های درمان و کاهش درد

 علت ایجاد کورک پوستی چیست؟

 کورک پوستی عامل میکروبی دارد و باکتری ایجادکننده کورک، استافیلوکوک نام دارد. این باکتری به‌صورت طبیعی روی پوست ما زندگی می‌کند. گاهی خراش جزئی می‌تواند باعث ورود این باکتری به پوست و ایجاد کورک شود. مخصوصاً اگر این آسیب پوست در نزدیکی محل رویش مو باشد احتمال ورود میکروب به پوست و ایجاد کورک پوستی بیشتر است.

 گاهی ضعیف‌بودن سیستم ایمنی بدن بدون وجود آسیب پوستی موجب ورود باکتری به پوست و ایجاد کورک پوستی می‌شود. اگر بیماری‌هایی مانند دیابت یا سرطان دارید یا دارویی می‌خورید که سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کرده است به‌احتمال زیاد مستعد کورک پوستی هستید.

 جوش‌های پوستی به‌سادگی قابل‌انتقال هستند. اگر شخصی به باکتری استافیلوکوک مبتلا باشد؛ در صورت تماس شما با این باکتری به‌راحتی به شما منتقل می‌شود برای مثال اگر از لوازم و براش آرایشی آلوده به این میکروب استفاده کنید شما هم به احتمال زیاد کورک پوستی می‌زنید.

 اگزما و مشکلات پوستی با ضعیف‌شدن پوست موجب ورود میکروب‌ها به بدن و ایجاد کورک پوستی می‌شوند. پوست بدن اولین و مهم‌ترین سد دفاعی در برابر ورود میکروب‌ها به بدن است. در صورت آسیب پوست به‌سرعت بیماری‌های پوستی بروز پیدا می‌کند. اگزما نیز با ایجاد آسیب پوست موجب ورود راحت‌تر میکروب‌ها به بدن می‌شود.

 پس از آن که به هر صورتی باکتری استافیلوکوک وارد بدن شد در بخش فولیکول مویی شروع به تکثیر و رشد می‌کند. گلبول‌های سفید خون با شناسایی سریع این میکروب‌ها در محل تکثیر آنها حضور پیدا می‌کنند و به این میکروب حمله می‌کنند و به‌مرورزمان میکروب را طی چند روز از بین می‌برند. تجمع گلبول‌های سفید در کنار میکروب‌ها را چرک می‌نامیم و همان ترشحات چرکی سفید کورک را تشکیل می‌دهد.

 کورک پوستی یا دمل چه علامتی دارد؟

 کورک پوستی در ابتدا یک تورم کوچک و قرمزرنگ است که ممکن است در لمس آن نقطه از پوست احساس درد کنید سپس کورک بزرگ‌تر و دردناک‌تر می‌شود و هم‌زمان با درد احساس خارش نیز در آن ایجاد می‌شود. سپس به‌آرامی در مرکز کورک عفونت و چرک جمع می‌شود این چرک به سمت سطح پوست حرکت می‌کند و در نهایت زمانی که تجمع چرکی به بیشترین حد خود برسد کورک می‌ترکد و ترشحات چرکی آن تخلیه می‌شود.

 بنابراین علائم کورک پوستی به شرح زیر است:

•  قرمزی
•  درد
•  خارش
•  ترشحات چرکی
•  افزایش سایز به‌مرورزمان

 آیا کورک پوستی می‌تواند مشکلات خطرناکی برای شما به وجود آورد؟

 کورک پوستی باید به‌آرامی به سطح پوست نزدیک شود و ترشحات چرکی آن تخلیه شود. درصورتی‌که این اتفاق نیفتد کورک پوستی می‌تواند موجب ورود عفونت و باکتری به خون و ایجاد عفونت خون ش.ود این عارضه خطرناک و کشنده است و با تب همراه است. اگر خون عفونی شود هر اندامی از بدن می‌تواند عفونی شود؛ زیرا خون‌رسانی به بخش‌های مختلف بدن موجب پخش‌شدن این میکروب در بدن می‌گردد. اگر میکروب به مغز برسد حتی می‌تواند مننژیت ایجاد کند.

 گاهی هم کورک پوستی با ورود باکتری استافیلوکوک به بافت نرم و لایه‌های زیرین موجب ایجاد عفونت استافیلوکوکی بخش‌های زیری می‌شود.

 چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

 همان‌طور که گفته شد کورک پوست نباید مزمن شود؛ اگر بزرگ و تبدیل به کریونکل شود و بهبودی آن طولانی شود باید به پزشک مراجعه کنید تا از اتفاقات بد بعدی آن پیشگیری کنید. همچنین اگر کورک همراه با تب باشد، تعداد کورک‌های کنار هم زیاد باشد و درد کورک بیشتر شود می‌تواند علامتی از شدید بودن عفونت و احتمال ایجاد عفونت خون باشد.

 کورک پوستی را چگونه درمان کنیم؟

 کورک پوستی معمولاً در افراد سالم با سیستم ایمنی نرمال خودبه‌خود بهبود می‌یابد و نیاز به اقدام و پیگیری بیشتری ندارد؛ اما گاهی کورک بزرگ‌تر شده و علائم و درد شدیدتری دارد که نیاز به اقدام درمانی و مراجعه به متخصص پوست دارید.

 انجام مراقبت‌های زیر در منزل می‌تواند به بهبود و کنترل سریع‌تر کورک کمک کند:

•  سعی کنید بهداشت را رعایت کنید و محل کورک را مرتب با صابون مخصوص ضد جوش بشویید.
•  اگر برش پوستی ایجادشده و چرک تخلیه‌شده با چسب‌زخم محل خروجی را ببندید تا این عفونت به بخش‌های دیگر پوستتان پخش نشود؛ البته قبل از آن مطمئن شوید که کورک شما به‌خوبی تخلیه شده باشد.
• همچنین محل تخلیه چرک را روزی دو تا سه مرتبه ضدعفونی کنید. بهترین ترکیب برای تمیزکردن آن پنبه آغشته به مخلوط آب و بتادین است.
•  درصورتی‌که علی‌رغم رعایت موارد بالا عفونت شما خوب نشد و درد شدید و تب ایجاد شد فوراً به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

 جمع‌بندی مطلب

 کورک پوستی یا دمل ضایعات پوستی هستند که حاصل عفونت فولیکول مو هستند. این عفونت دردناک است و ضایعاتی شبیه به جوش چرکی ایجاد می‌کند. عامل ایجاد آن نوعی باکتری به نام استافیلوکوک است که جزو باکتری‌های مقیم پوست است که در روی پوست افراد سالم زندگی می‌کند. در صورت ایجاد هر گونه آسیب یا زخم و یا ضعف سیستم ایمنی این میکروب وارد پوست شده و به فولیکول مو می‌رسد و در آنجا رشد می‌کند و موجب ایجاد عفونت فولیکول مو می‌شود.

 کورک پوستی علائم مختلفی ایجاد می‌کند. در مرحله اول موجب ایجاد تورم و قرمزی روی پوست می‌شود، سپس چرک که ترکیبی از میکروب و گلبول‌های سفید است در مرکز کورک ایجاد می‌شود که به‌تدریج به سطح پوست می‌رسد و با کوچک‌ترین فشار این چرک از مرکز کورک خارج می‌شود. با پخش‌شدن این عفونت روی پوست ممکن است بخش‌های دیگر پوست نیز مبتلا و آلوده شود.

 گاهی کورک پوستی با انتقال داخلی عفونت به بافت‌های زیرین و خون همراه است که به ترتیب موجب ایجاد سلولیت و عفونت خون یا سپسیس می‌شود. در این شرایط تب ایجاد می‌شود و عفونت خون می‌تواند کشنده و بسیار خطرناک باشد، در این شرایط باید فوراً به متخصص پوست مراجعه کنید.

 برای درمان کورک پوستی یا دمل باید بهداشت ناحیه مبتلا را رعایت کنید. از مواد ضدعفونی‌کننده مانند بتادین، صابون ضدجوش استفاده کنید و در صورت ترکیدن کورک روی آن را ببندید تا میکروب به بخش‌های دیگر پوست منتقل نشود.