* زخم بستر (bedsore یا pressure sore یا pressur ulcer) معمولا در سنین بالا و در افراد کم‌تحرک ایجاد می‌شود. زخم بستر در واقع، منطقه‌ای از پوست و بافت تخریب شده است که در اثر قطع خون‌رسانی ناشی از افزایش فشار منطقه واقع در بین پوست و برجستگی استخوانی و مرگ بافت آن ناحیه ایجاد می‌شود.

* زخم بستر در هر نقطه از بدن ممکن است ایجاد شود ولی در ۸۰٪ موارد در ناحیه پاشنه‌ها، قوزک خارجی، قاعده مهره‌ها، شانه‌ها، ناحیه خاجی و نشیمنگاه بروز می‌کند.

رطوبت ناحیه می‌تواند موجب پوست‌رفتگی و ساییدگی‌های سطحی پوست شود.

* در ابتدا، زخم بستر به شکل منطقه قرمزرنگی از پوست که با گذشت چند ساعت از بین نمی‌رود ظاهر می‌شود. این منطقه ممکن است حساس، دردناک و ارغوانی رنگ شود.

* نشستن یا خوابیدن طولانی در یک وضعیت منجر به بروز زخم بستر می‌شود. با مرگ بافت، زخم باز ایجاد می‌شود که ممکن است دچار عفونت شود. در موارد شدید، زخم بزرگتر می‌شود و عمق بیشتری پیدا می‌کند و ممکن است عضله و استخوان زیر پوست نیز تخریب شود.

پیشگیری

* مهم‌ترین روش پیشگیری، تشویق بیمار به تغییر منظم وضعیت قرارگیری بدن، در طول روز است. در صورتی که خود بیمار قادر به انجام این کار نیست باید فرد دیگری حداقل هر دو ساعت یک بار مبادرت به انجام آن نماید.

* استفاده از تشک‌های بادی با فشار متغیر، یا کوسن‌هایی که نحوه توزیع فشار واردآمده از وزن بدن را تغییر می‌دهند به کاهش فشار وارده بر مناطق حساس بدن کمک می‌کنند. قرار دادن بالشتک‌های محافظ بر روی برجستگی‌های استخوانی مفید است.

* مراقبت دقیق پزشکی و پرستاری از نظر تشخیص علایم اولیه بیماری و توجه به خشک و تمیز نگه داشتن پوست لازم است.

* رژیم غذایی حاوی مقدار زیاد ویتامین C و روی، برای سلامت پوست و پیشگیری از ایجاد زخم بستر ضروری است. ویتامین B کمپلکس، ویتامین E، منیزیم، منگنز و سلنیوم نیز که به وسیله پزشک تجویز می‌شوند نقش مهمی در پیشگیری از زخم بستر دارند.

درمان‌های مرسوم

* پس از تشخیص عامل زمینه‌ای (مثل بیماری دیابت) به وسیله پزشک، درمان آغاز می‌شود. اساس درمان عبارت است از کاهش فشار و تمیز نگه داشتن زخم. با استفاده از پانسمان‌های تسریع‌کننده بهبود زخم و نیز به کمک آنتی‌بیوتیک می‌توان عفونت را درمان نمود.

* برداشتن بافت‌های مرده (دبریدمان؛ debridement)، پیوند پوست و جراحی پلاستیک نیز ممکن است ضرورت یابد.

مراقبت از بیمار

* تیم تخصصی بیمارستان باید در هنگام ترخیص بیمار، نحوه صحیح چرخاندن، پانسمان زخم و غذا دادن به بیمار را به فردی که قرار است مراقبت از وی را بر عهده بگیرد آموزش دهد.

زخم بستر چه عوارضی دارد؟

عوارض زخم بستر عبارتند از: عفونی شدن خون، عفونت مغز استخوان (استئومیلیت)، اتساع مثانه، فیستول پیشابراه، گانگرن، کم‌خونی، و بسیار به ندرت سرطانی شدن پوست ناحیه.