خواص بارهنگ چیست؟ + نحوه مصرف آن

 خواص بارهنگ آن را در دسته گیاهان دارویی قرار داده است. یک داروی طبیعی که برای درمان بسیاری از مشکلات بدن پیشنهاد می‌شود. مصرف دم‌نوش بارهنگ موقع سرماخوردگی و سرفه‌های خشک و خلط‌دار بسیار در ایران رایج بوده و هست. دانه بارهنگ برای ازبین‌بردن میکروب‌ها، کاهش التهاب و ورم و درمان زخم‌های پوستی و جای نیش حشره‌ها کارایی دارد. ضمن این که برای درمان مشکلات معده، خونریزی ناشی از هموروئید و سوءهاضمه و کاهش التهاب نیز مصرف می‌شود.

 باید توجه داشت که مصرف آن به‌اندازه و زیر نظر فرد متخصص می‌تواند برای رفع مشکلات جسمی مفید واقع شود. در ادامه درباره همه خواص این دانه سیاه‌رنگ، نحوه درست‌کردن و شیوه‌های متفاوت مصرف آن برای هر مشکلی اطلاعات بیشتری آورده شده است.

بیشتر بخوانید: خواص توت خشک + ارزش غذایی آن

 درباره گیاه بارهنگ

 برای آگاهی از خواص بارهنگ خوب است که درباره گیاه آن نیز بیشتر بدانید. این گیاه علفی است و در بیشتر مناطق دنیا در مزرعه‌ها، باغ‌ها و مراتع رشد می‌یابد. گیاهی چند ساله با برگ‌هایی پهن و دانه‌های ریز است که ارتفاع آنها به طور معمول تا چند سانتی‌متر می‌رسد و به‌آسانی قابل‌شناسایی است. برگ‌ها تخم‌مرغی شکل هستند و بین ۳ تا ۹ رگبرگ برجسته دارند. گیاهی با ریشه کوتاه است که طول ساقه آن از ۱۰ تا ۷۰ سانتی‌متر است.

 بارهنگ بومی اروپا و آسیا است، ولی در بسیاری از مناطق جهان به‌عنوان گونه مهاجر رشد و نمو دارد. تجویز برگ‌ها و دانه گیاه بارهنگ برای درمان در طب سنتی قدمت زیادی دارد. این گیاه «داروی زندگی» نیز شناخته می‌شود. گل‌های کوچک بارهنگ بر روی ساقه‌های بلند هستند و در فصول گرم سال دیده می‌شوند. گل‌ها اسفنجی و به رنگ سبز مایل به قهوه‌ای هستند و در خوشه‌هایی استوانه‌ای‌شکل و دراز قرار دارند.

 خواص بارهنگ در دانه‌های آن نیز نهفته است. دانه‌های کوچک و تیره‌رنگ که به شکل کپسول هستند. می‌توان از این گیاه عصاره‌ای گرفت که خواص درمانی زیادی دارد. برگ بارهنگ خواص ضدباکتریایی دارد و به همین علت برای بهبود زخم، التهاب و جراحت مفید است. بارهنگ در انواع بزرگ، خزه‌ای، افریقایی، کوهستانی و درختی موجود است. برگ‌های این گیاه دارای مواد مغذی مثل ویتامین ث و کا است و در طب سنتی کاربرد بسیاری دارد. بارهنگ به علت داشتن ترکیبات فعال مثل اسیدهای فنولیک، فلاونوئیدها، ویتامین ث و موسیلاژ خواص درمانی پیدا کرده است.

 ارزش غذایی بارهنگ

 پیش از استفاده از خواص بارهنگ باید به طبع سرد و خشک آن توجه داشت. برای به تعادل رساندن افراد با طبع گرم و مرطوب مناسب است. ویتامین‌ها و مواد معدنی در گیاه بارهنگ دیده می‌شود که مهم‌ترین آنها در جدول زیر قابل‌مشاهده است.

 فواید معجزه‌آسا و خواص بارهنگ

 فواید و خواص بارهنگ بسیار زیاد است. با مصرف بارهنگ می‌توان برای درمان طیف گسترده‌ای از مشکلات جسمی از جمله کاهش وزن و سوءهاضمه اقدام کرد. در ادامه برخی از این خواص آورده شده است.

 درمان مشکلات معده (درد، زخم، رفلاکس، باکتری و عفونت)

 خواص بارهنگ برای درمان درد، زخم، رفلاکس، باکتری و عفونت معده مفید است. برای برطرف‌شدن رفلاکس معده می‌توان دم‌نوش دانه‌های بارهنگ را با عسل و عرق نعنا ترکیب کرد. مصرف این ترکیب یک ساعت بعد از صرف غذا می‌تواند مؤثر واقع شود. این ترکیب برای میکروب معده نیز مفید است. از خاصیت ضدالتهابی بارهنگ هم می‌توان برای درمان زخم معده بهره برد. اما برای برطرف‌شدن زخم‌های معده باید از برگ خشک شده گیاه استفاده کرد. ترکیب برگ‌های بارهنگ با عسل و مصرف آن با معده خالی بسیار مفید است.

 مصرف مخلوط چند قاشق چایخوری دانه بارهنگ با یک قاشق چایخوری عسل با معده خالی نیز فواید بسیاری را برای زخم معده به دنبال دارد. عرق بارهنگ هم برای درمان زخم معده به کار برده می‌شود. می‌توان دانه‌های بارهنگ را نیز با عرق نعنا ترکیب کرد و برای رفع عفونت معده مورداستفاده قرار داد. برای این کار می‌توان کمی دانه بارهنگ را حرارت داد تا رنگ آنها عوض شود. بعد این دانه‌ها باید آسیاب و داخل عرق نعنا ریخته شوند. عرق نعنا و بارهنگ برای کاستن علائم اسیدی معده کاربرد و هر دو آنها تسکین‌دهنده نیز هستند. از خواص بارهنگ می‌توان به‌تنهایی نیز برای درمان مشکلات معده سود برد.

 درمان سرفه‌های خشک و خلط‌دار

 سال‌های زیادی است که از خواص بارهنگ برای درمان مشکلات تنفسی استفاده می‌شود. دم‌نوش بارهنگ، عرق بارهنگ یا داروهای حاوی بارهنگ برای درمان سرفه مفید هستند. بارهنگ به علت داشتن ترکیب موسیلاژ مانند یک خلط‌آور طبیعی عمل می‌کند. ضمن این که با کاهش التهاب بدن برای درمان سرفه‌های خشک توصیه می‌شود. به علت داشتن ترکیبات فنولیک خاصیت ضدمیکروبی دارد و دشمن ویروس‌ها و باکتری‌ها است.

 با مصرف دم‌نوش دانه‌های بارهنگ یا عصاره آن می‌توان از خواص این گیاه بهره‌مند شد. بارهنگ موجب تخلیه عوامل عفونت‌زا می‌شود. مصرف لعاب دانه‌های بارهنگ برای درمان سرفه‌های خشک بسیار اثرگذار است. چای بارهنگ برای کاهش التهاب ناشی از گلودرد نیز مفید واقع می‌شود. خواص آنتی‌توسیوسیون و ضدالتهابی آن برای کاهش خلط‌های ریه کمک‌کننده است. از طرف دیگر، خواص ضدباکتریایی بارهنگ موجب کنترل عفونت ناشی از گلودرد می‌شود. می‌توان علاوه بر مصرف بارهنگ به شکل چای یا دم‌نوش برای شست‌وشوی دهان از جوشانده بارهنگ استفاده کرد.

 سم‌زدایی بدن

 از خواص بارهنگ می‌توان برای سم‌زدایی بدن استفاده کرد. بارهنگ برای درمان عفونت معده و روده بسیار اثرگذار است و به علت داشتن فیبر زیاد برای رفع مشکل یبوست مناسب است. از ویژگی سم‌زدایی این گیاه برای کاهش سرفه و عفونت ریه نیز استفاده می‌شود و بخور آن برای دستگاه تنفسی به کار برده می‌شود. بارهنگ برای سم‌زدایی کبد نیز گزینه بسیار خوبی تلقی می‌شود. مصرف آن به افراد دارای کبد چرب توصیه می‌شود. برای بهره‌بردن از خاصیت سم‌زدایی برای کبد می‌توان برگ‌های خشک بارهنگ را به‌صورت چای و دم‌نوش مصرف کرد. ترکیب عرق نعنا و بارهنگ برای افراد مبتلا به کبد چرب مناسب است، اما پیش از هر اقدامی باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.

 درمان عفونت روده و یبوست

 از مهم‌ترین خواص بارهنگ کاربرد آن برای سلامت دستگاه گوارش است. بارهنگ دارای فیبر محلول و نامحلول است. فیبر محلول در آب حل می‌شود و ژله‌ای شکل است و برای نرم کردن مدفوع مناسب است. فیبر نامحلول هم با اضافه‌کردن حجم مدفوع و تسهیل حرکت آن موجب بهبود کارکرد روده‌ها و ازبین‌بردن عفونت در آنها می‌شود. موسیلاژ یک فیبر محلول در بارهنگ است که به‌عنوان یک ملین طبیعی عمل می‌کند و با جذب آب در دستگاه گوارش مدفوع را نرم و حرکت روده‌ها را ساده‌تر می‌کند. ترکیب بارهنگ و عرق نعنا نیز برای درمان رودل، سوءهاضمه و دیگر بیماری‌های گوارشی توصیه می‌شود. طبع گرم عرق نعنا در کنار طبع سرد ترکیب متعادلی را برای درمان رودل و دل‌پیچه ایجاد می‌کند.

 از خواص بارهنگ برای درمان یبوست هم استفاده می‌شود. فیبر موجود در برگ و دانه بارهنگ مثل یک ملین طبیعی است و برای پیشگیری از ابتلا به یبوست توصیه می‌شود. برخی برای درمان یبوست بارهنگ را با خاکشیر مخلوط می‌کنند و هر دو دارای ترکیباتی هستند که به تسهیل حرکت روده و تسکین مشکلات یبوست کمک می‌کنند.

 کاهش وزن با استفاده از خواص بارهنگ

 از خواص بارهنگ برای کاهش وزن نیز استفاده می‌شود. فیبر موجود در بارهنگ با کاهش اشتها جلوی جذب کربوهیدرات‌ها را می‌گیرد. برای تهیه نوشیدنی لاغری با بارهنگ کافی است کمی از آن را در آب بخیسانید. بعد از مدتی دانه‌های بارهنگ آب را به خود می‌کشند و نیم ساعت پیش از صرف غذا بهترین زمان برای نوشیدن آن است. با این کار می‌توان از مصرف کالری زیاد جلوگیری کرد. البته برای کاهش وزن مصرف هیچ خوراکی به‌تنهایی کافی نیست و داشتن رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی الزامی است. ترکیب بارهنگ با عرق نعنا و گلاب برای آنها که به دنبال کاهش وزن هستند گزینه مناسبی تلقی می‌شود.

 روش‌های مختلف مصرف بارهنگ

 برای بهره‌مندشدن از خواص بارهنگ خوب است که با روش‌های مختلف مصرف آن آشنا شد. بارهنگ به شکل‌های متفاوتی قابل‌استفاده است. می‌توان آن را به‌صورت دم‌نوش، عرق، عصاره و در مواردی در داخل داروها مثل قرص مصرف کرد. رایج‌ترین شیوه مصرف بارهنگ به شکل دم‌نوش است. برای این کار کافی است که یک قاشق چایخوری از دانه‌های بارهنگ را در کمی آبجوش بریزید. بعد از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قابل‌مصرف خواهد بود. البته می‌توانید پیش از نوشیدن دم‌نوش آن را از صافی بگذرانید. اضافه‌کردن یک قاشق چایخوری عسل هم طعم آن را بهتر می‌کند و هم بر خواص آن می‌افزاید.

 نکات مهم استفاده از خواص بارهنگ

•  برای بهره‌بردن از خواص بارهنگ باید به زمان مصرف آن دقت شود. مهم است که بارهنگ با چه هدفی مورداستفاده قرار می‌گیرد و به همین دلیل زمان مصرف آن متفاوت خواهد بود. مثلاً برای درمان سرفه بارهنگ باید به طور متناوب در طول روز مصرف شود. برای رفع مشکلات دستگاه گوارش زمان مصرف بارهنگ به قبل یا بعد از غذا مربوط می‌شود.
•  اشخاص بزرگسال و سالم بدون بروز مشکل می‌توانند بارهنگ به‌صورت خام و پخته مصرف کنند. ولی مصرف مکمل‌های آن در برخی مواقع می‌تواند عوارضی مثل تهوع، استفراغ، اسهال و واکنش‌های حساسیت پوستی را موجب شود.
•  گاهی ترکیب بارهنگ و عرق نعنا می‌تواند برای برخی خطرناک باشد. این کار باید تحت نظارت پزشک و فرد متخصص انجام گیرد.