این روزها مرز بین نقش‌های مختلف در دنیای تکنولوژی آن‌قدر باریک شده که حتی افراد حرفه‌ای هم گاهی نمی‌دانند دقیقاً مدیر محصول کیست و چه کسی مدیر محصول نیست. با اینکه مقالات بسیار زیادی درباره وظایف مدیر محصول، مسیر شغلی، درآمد و مهارت‌های مورد نیاز مدیر محصول منتشر شده اما هنوز برای خیلی‌ها این سؤال وجود دارد:
- آیا کسی که با همه اعضای تیم ارتباط مستقیم دارد، مدیر محصول است؟
- یا کسی که هر روز جلسه اسکرام را برگزار می‌کند و تسک‌های تیم را می‌چیند؟
- شاید هم فکر می‌کنید کسی که جدول کاری هفتگی تیم‌ها را می‌سازد، مدیر محصول است؟!
واقعیت این است که بسیاری هنوز فرق بین مدیر محصول (Product Manager)، مالک محصول (Product Owner)، مدیر پروژه، اسکرام مستر و حتی تحلیلگر کسب‌وکار را نمی‌دانند. این اشتباه رایج نه تنها در درک نقش‌های افراد مختلف، بلکه در مسیر شغلی آنها هم تأثیر می‌گذارد. با این حال اگر شما هم می‌خواهید مدیر محصول موفقی شوید، قبل از هر چیزی باید بدانید که چه کسی مدیر محصول نیست.
به همین دلیل در این مقاله می‌خواهیم بررسی کنیم دقیقا اصلی‌ترین تفاوت مدیر محصول با این نقش‌های مشابه چیست تا شما با درک این موضوع بهتر بتوانید با نقش، وظایف، مسئولیت‌ها و توانایی‌های یک مدیر محصول خوب آشنا شوید. چون برای تبدیل شدن به یک مدیر محصول خوب، توانمند و موفق، باید بدانید که چه کسی مدیر محصول نیست. در این صورت می‌توانید روی مهمترین مهارت‌ها، توانایی‌ها تمرکز کرده و آنها را کسب یا بهبود ببخشید و بدین شکل روی توانایی‌ها اشتباه وقت تلف نکنید.
مدیر محصول، مالک محصول (Product Owner) نیست!
در متد و ساختار اسکرام، مالک محصول کسی است که اولویت‌های بک‌لاگ (Backlog) را تعیین می‌کند و بیشتر روی اجرای درست وظایف در تیم فنی تمرکز دارد. اما مدیر محصول با دیدی وسیع‌تر همه‌چیز را زیر نظر دارد. در واقع از ایده‌پردازی گرفته تا شناخت نیاز بازار و تعیین مسیر رشد محصول، بر عهده مدیر محصول است و به عبارت دیگر تمام تصمیم‌گیری‌های استراتژیک درباره خود محصول هم مشخصاً وظیفه او به شمار می‌رود..
اصلی‌ترین تفاوت مدیر محصول و مالک محصول این است که Product Owner اجرای درست را مدیریت می‌کند، اما Product Manager مسئولیت درست ساخته شدن همه چیز را برعهده دارد.
مدیر محصول، مدیر پروژه (Project Manager) نیست!
اگر کسی صرفاً روی زمان‌بندی، منابع، بودجه و تحویل پروژه تمرکز دارد، او مدیر پروژه است نه مدیر محصول. در واقع مدیر پروژه اطمینان می‌دهد که فعالیت‌های تیم طبق برنامه جلو می‌رود، اما مدیر محصول تعیین می‌کند که اصلاً چه چیزی باید ساخته شود و چرا.
تفاوت مدیر محصول و مدیر پروژه در این است که مدیر پروژه مسیر را مدیریت می‌کند، ولی مدیر محصول مقصد را تعیین می‌کند.
مدیر محصول، اسکرام مستر نیست!
اسکرام مستر نقش تسهیل‌گر دارد، یعنی موانع را از جلوی تیم فنی برمی‌دارد، فرهنگ اسکرام را در تیم جا می‌اندازد و جلسه‌ها را مدیریت می‌کند. اما مدیر محصول کسی است که تصمیم‌گیری‌های سخت درباره مسیر محصول را برعهده دارد و باید نیاز بازار را بشناسد و اولویت‌ها را بر همان اساس تعیین کند.
اصلی‌ترین تفاوت مدیر محصول و اسکرام مستر در این است که اسکرام مستر روی تیم و فرآینده‌های آن تمرکز دارد اما مدیر محصول روی کلیت محصول، ویژگی‌ها و جایگاه آن در بازار.
مدیر محصول، تحلیلگر کسب‌وکار (BA) نیست!
تحلیلگر کسب‌وکار به نیازهای سازمانی و فرآیندها توجه دارد و معمولاً رابط اصلی بین تیم فنی و کسب‌وکار است. در حالی که مدیر محصول مستقیماً با چشم‌انداز محصول، کاربران نهایی، و موفقیت تجاری آن درگیر است.
اصلی‌ترین تفاوت مدیر محصول و تحلیلگر کسب‌وکار این است که تحلیلگر کسب‌وکار به حل مشکل‌های فعلی فکر می‌کند، اما مدیر محصول به خلق آینده‌ای بهتر برای محصول.
مدیر محصول، ایده‌پرداز نیست!
بسیاری فکر می‌کنند مدیر محصول یعنی کسی که فقط ایده‌های خلاقانه دارد و آنها را مطرح می‌کند. اما در واقعیت، ایده داشتن تنها برای شروع کار است. مدیر محصول باید بتواند ارزش ایده خود را ثابت کرده، بر اساس آن محصول جدیدی را با تیم توسعه بسازد، بازخورد بگیرد و بر اساس بازخورد، محصولش را بهبود دهد.
اصلی‌ترین تفاوت مدیر محصول و یک ایده‌پرداز در این است که ایده‌دهنده فقط آغازگر مسیر است اما مدیر محصول از ایده تا اجرا و رشد را مدیریت می‌کند.
سریعترین راه تبدیل شدن به مدیر محصول چیست؟
تا اینجا فهمیدیم که مدیر محصول چه کسی نیست. حالا وقت آن رسیده که بدانید چه وظایف و مسئولیت‌هایی بر عهده یک مدیر محصول است تا ببینید برای تبدیل شدن به یک مدیر محصول واقعی و موفق، به چه مهارت‌ها توانمندی‌هایی نیاز دارید. بطور کلی مدیر محصول کسی که تمام تصمیمات یک محصول بر عهده آن است و او باید روند طراحی و توسعه یک محصول از مراحل اولیه مثل ایده‌پردازی و استراتژی تا آخرین مرحله یعنی عرضه به بازار را تحت نظر داشته باشد.
بر اساس همین تعریف، وظایف اصلی مدیر محصول عبارتند از:
- شناسایی نیاز کاربران، تحلیل بازار و تعیین استراتژی
- اولویت‌بندی بک‌لاگ و همکاری با تیم‌های فنی، طراحی و مارکتینگ
- بررسی داده‌ها و بازخوردها برای بهبود محصول
- تصمیم‌گیری درباره رشد محصول و تعادل بین نیازها، محدودیت‌ها و اهداف تجاری
البته یک مدیر محصول برای انجام وظایف خود توانمندی‌های فنی و مهارت‌های نرم خاصی داشته باشد، مهارت‌ها و توانمندی‌هایی مثل:
- مهارت‌های تحلیل داده و بازار
- درک تجربه کاربری و طراحی محصول
- توانایی رهبری تیم‌های چند تخصصی
- مهارت تصمیم‌گیری بر اساس اولویت‌های کسب‌وکار
- و مهم‌تر از همه روحیه یادگیری مداوم و نگاه استراتژیک
فارغ از تمامی توانمندی‌های موردنیازی که پیشتر درباره آنها صحبت کردیم، فراموش نکنید مهمترین مهارت یک مدیر محصول، اعتبار و تجربه عملی در پروژه‌های مختلف به شمار می‌رود. بهترین و سریعترین راه کسب تجربه و اخذ گواهی‌نامه معتبر، شرکت در یک دوره کارآموزی مدیریت محصول یا بوت‌کمپ حرفه‌ای است.
آکادمی همراه اول ثبت نام جدیدترین بوت‌کمپ مدیریت محصول خود را آغاز کرده که ترکیبی از آموزش‌های حضوری و آنلاین، کارگاه‌های عملی و همراهی بهترین اساتید فعال صنعت به شمار می‌رود. بنابراین اگر می‌خواهید تمامی ویژگی‌های لازم برای تبدیل شدن به یک مدیر محصول حرفه‌ای و کاربلد را کسب کنید، بهتر است سریعاً روی لینک زیر کلیک کرده و در این بوت‌کمپ ثبت نام کنید.
https://hamrah.academy/bootcamps/۳