خواص جوانه گندم به دو دسته تغذیه‌ای و درمانی تقسیم می‌شوند. جوانه گندم را می‌توان به صورت خوراکی و موضعی مورد استفاده قرار داد. یک ماده ارگانیک، طبیعی و بسیار مفید که در دسترس همگان قرار دارد و از آن در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی هم استفاده می‌شود. هر فردی در هر سن و جنسیتی می‌تواند از خواص آن سود ببرد و تأثیر آن را روی سلامتی و زیبایی خود ببیند.

برای بهره‌مند شدن از خواص آن باید بدانید که جوانه گندم چیست، چطور تهیه می‌شود و چگونه می‌توان از مواد مفید آن استفاده کرد. جوانه گندم به شکل‌های مختلف به عنوان یک مکمل غذایی برای بهبود سلامتی مصرف می‌شود. در ادامه درباره فواید جوانه گندم اطلاعات بیشتری آورده شده است.

بیشتر بخوانید: هر آنچه باید درباره فواید و خواص آلبالو بدانید

جوانه گندم چیست؟

پیش از استفاده از خواص جوانه گندم خوب است بدانید به چه چیزی جوانه گندم گفته می‌شود. جوانه دانه گندم به مرحله‌ای از رشد آن می‌گویند که در این مرحله بذر فعال می‌شود و تحت تأثیر فرآیندهای شیمیایی قرار می‌گیرد. در این مرحله ریشه‌‌ها از یک سوی دانه و جوانه‌ای در اندازه 3 تا 4 سانتی‌متر از سوی دیگر دانه بیرون می‌زنند. جوانه گندم به شکل خام، خشک، پودر شده و پخته مصرف می‌شود. جوانه گندم از دانه گندم تهیه می‌شود و بعد از جوانه زدن مغز آن نرم می‌شود. می‌توان جوانه گندم را در سالاد و انواع خوراکی‌ها خورد و از مواد معدنی آن بهره‌مند شد.

ارزش غذایی جوانه گندم

خواص جوانه گندم به دلیل داشتن مواد مغذی و مواد معدنی مثل آهن، کلسیم، منیزیم، فسفر و روی است که در آن وجود دارد. این جوانه‌ها حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های مختلف است. پروتئین گیاهی جوانه گندم در مقایسه با گیاهان دیگر بیشتر است و همین آن را به یکی از مکمل‌های پروتئینی مقوی تبدیل کرده است که در سیستم ایمنی بدن، سلامت پوست و رشد سلولی نقش دارد.

کربوهیدرات و چربی جوانه گندم هم از نوع مفید و خالص محسوب می‌شود که در بالا بردن متابولیسم بدن مؤثر است و می‌تواند حجم بدن و صورت را به شکل غیر خطرناک بالا ببرد. طبع جوانه گندم متعادل مایل به گرم است. هر فرد با هر مزاجی می‌تواند از فواید جوانه گندم بهره ببرد. در جدول زیر ارزش غذایی هر 100 گرم جوانه گندم را می‌توانید مشاهده کنید.

مهم‌ترین خواص جوانه گندم

از مهم‌ترین و اصلی‌ترین خواص جوانه گندم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

تقویت سیستم ایمنی بدن

جوانه گندم به دلیل داشتن پروتئینی به نام هیدرولیزات می‌تواند فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی را در سیستم‌های آلی بدن بالا ببرد و منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن شود. این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در کاهش التهاب‌ مؤثر باشند و موجب نابودی میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا در بدن شوند.

تقویت دستگاه گوارش

جوانه گندم حاوی فیبر زیادی است که در بهبود هضم غذا و کارکرد دستگاه گوارش، تنظیم حرکات روده و جلوگیری از یبوست مؤثر است. این ویژگی جوانه گندم می‌تواند در بالا بردن باکتری‌های مفید در روده و بهبود سلامت میکروبیوم روده مفید واقع شود. فیبر موجود در جوانه گندم در ایجاد احساس سیری و اضافه وزن مؤثر است و این فیبر تقویت‌کننده معده نیز هست.

مناسب برای ورزشکاران

ورزشکاران برای عضله‌سازی می‌توانند از جوانه گندم استفاده کنند و سطح توان و استقامت خود را با آن بالا ببرند. مصرف جوانه گندم موجب وارد شدن اکتاکوزانول طبیعی به بدن می‌شود که با خاصیت ارگوژنیک خود می‌تواند روی روند تولید انرژی شیمیایی در سلول‌ها تأثیر بگذارد و میزان انرژی ذخیره در این روندها را بالا ببرد و جلوی هدر رفتن آنها را بگیرد. سطح انرژی بدن ورزشکاران با مصرف جوانه گندم در زمان ورزش بالا نگه داشته می‌شود.

ضمن اینکه خواص جوانه گندم به حفظ توده عضلانی ورزشکاران کمک می‌کند و تأمین‌کننده پروتئین بدن است. پروتئین دریافتی از این طریق می‌تواند در ترمیم بافت‌های عضلانی پس از تمرین مؤثر باشد و آنها را تقویت و حجیم کند.

تقویت قلب و عروق

جوانه گندم با داشتن اسیدهای چرب اشباع نشده چندگانه در کاهش کلسترول بدن خون مؤثر واقع می‌شود و آن را به کلسترول خوب بدل می‌کند. به این ترتیب از رسوب کلسترول در رگ‌ها جلوگیری و به سلامت قلب و عروق کمک می‌کند. جوانه گندم با بالا بردن متابولیسم بدن روی عملکرد قلب تأثیر می‌گذارد.

سم‌زدایی کبد

از خواص جوانه گندم می‌توان به داشتن نیاسین، تیامین و فولات اشاره کرد که در تقویت و سم‌زدایی کبد مؤثر هستند. این ویتامین‌ها می‌توانند متابولیسم بدن را افزایش دهند و مواد مغذی مثل کربوهیدرات‌ها، لیپیدها و قند گلوکز را با سرعت بیشتری به انرژی تبدیل کنند.

بهبود سیستم عصبی

جوانه گندم حاوی ترکیبات فولات و اسید فولیک است که در کارکرد مغز و سیستم عصبی مؤثر هستند. وجود این مواد در تقویت بافت مغز و قوام رشته‌های عصبی در کانال‌هایی مثل نخاع کمک‌کننده هستند. همچنین، عملکرد سیستم عصبی را برای جلوگیری از ضعف و احتمال بروز بیماری مثل آلزایمر تقویت می‌کند.

طریقه مصرف جوانه گندم

برای بهره بردن از خواص جوانه گندم باید به طریقه مصرف آن نیز توجه شود. اشاره شد که جوانه گندم به شکل خوراکی و موضعی مورد مصرف قرار می‌گیرد. از آن برای درست کردن انواع ماسک مو و صورت نیز استفاده می‌شود. از موارد مصرف جوانه گندم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یکی از روش‌های رایج قدیم استفاده از جوانه گندم از زمان قدیم تا به حال سمنو است. سمنو خواص بسیار زیادی دارد و طعم شیرین و کم‌نظیری دارد و شیرینی آن فقط به خاطر گندم است و هیچ شیرین‌کننده‌ای به آن اضافه نمی‌شود.
• جوانه گندم در برشتوک صبحانه هم مصرف می‌شود و برای ورزشکاران و کودکان یک صبحانه سالم و مقوی تلقی می‌شود.
• جوانه گندم را می‌توان به صورت پودر نیز مصرف کرد و پودر آن را می‌توان به ماست و شیر اضافه کرد و از خواص آن بهره‌مند شد. این پودر را می‌توان با آب هم ترکیب کرد و بعد به مصرف رساند.
• جوانه گندم را می‌توان به انواع سالاد، کیک، شیرینی، شربت و نوشیدنی‌ نیز اضافه کرد.
• این جوانه‌ها را می‌توان به صورت پخته و برشته نیز مصرف کرد.
• حتی برخی از عطاری‌ها و فروشنده‌های داروهای گیاهی جوانه گندم را به صورت قرص ارائه می‌دهند.

عوارض مصرف جوانه گندم

حال که از خواص جوانه گندم آگاه شدید، خوب است که درباره مضرات و عوارض جانبی مصرف آن اطلاعاتی به دست آورید. برخی از این عوارض عبارت‌اند از:

• ممکن است برخی افراد به گلوتن موجود در جوانه گندم حساسیت بدهند. مصرف این مواد در این افراد می‌تواند از عوارض بروز بیماری سلیاک باشد. مصرف موضعی جوانه گندم تأثیری در حساسیت به گلوتن ندارد.
• جوانه گندم حاوی ماده‌ای به اسم اگزالات است که بدن ما آن را زائد می‌داند. این ماده در اثر مصرف زیاد جوانه گندم ممکن است در کلیه جمع شود و منجر به بروز سنگ کلیه شود. افرادی که مستعد سنگ کلیه هستند بهتر است از مصرف زیاد جوانه گندم خودداری کنند.
• جوانه گندم اسید چرب زیادی دارد و در اثر مصرف زیاد می‌تواند موجب اضافه وزن شود.
• توصیه می‌شود یک تا دو قاشق جوانه گندم در هر روز مورد مصرف قرار گیرد.
• مصرف زیاد جوانه گندم می‌تواند در برخی افراد مشکلات گوارشی مثل نفخ یا اسهال به وجود آورد.

خواص جوانه گندم برای پوست و مو

از خواص جوانه گندم برای پوست و مو هم استفاده می‌شود. به دلیل اینکه جوانه گندم حاوی پروتئین گیاهی است که برای تقویت پوست و مو بسیار مفید است. این پروتئین آنقدر در جوانه گندم زیاد است که یک چهارم وزن آن را تشکیل می‌دهد. جوانه گندم یک منبع ارزان و غنی از پروتئین گیاهی است. پوست با مصرف جوانه گندم از این پروتئین که منبع تولید کلاژن در پوست است بی‌نیاز می‌شود. این ماده غذایی می‌تواند بافت‌های زیرین و رویی پوست را ترمیم و خاصیت کشسانی پوست را حفظ کند.

مصرف منظم جوانه گندم به جوانی پوست منجر می‌شود و به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها جلوی چین و چروک‌ها، لکه‌ها و آکنه‌ را می‌گیرد. ماسک جوانه گندم برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست بسیار مفید است و در بازسازی پوست صورت مؤثر واقع می‌شود.

خواص جوانه گندم برای مو هم مفید است و پروتئین موجود در آن ریشه و فولیکول‌های مو را تقویت می‌کند. جوانه گندم جلوی ریزش موها را می‌گیرد، بر ضخامت موها می‌افزاید و موجب درخشندگی آنها می‌شود. اسیدهای چرب موجود در جوانه گندم همراه با پروتئینی که دارد از راه مویرگ‌ها به ریشه موها می‌رسند و بر رشد موها تأثیر می‌گذارند.

خواص جوانه گندم برای چاقی و لاغری

از خواص جوانه گندم برای چاقی طبیعی مفید هم استفاده می‌شود. جوانه گندم اسیدهای چرب مفیدی دارد که می‌تواند به افراد لاغر برای افزایش وزن کمک کند. جوانه گندم با پر کردن بافت‌های زیرین پوست در حجیم شدن اندام‌ها و به خصوص صورت مؤثر است. البته فیبر موجود در جوانه گندم جلوی پرخوری را می‌گیرد و در متناسب نگه داشتن اندام مؤثر است.