افزایش فشار ورید باب (portal hypertension)

فشار طبیعی ورید باب، پائین (mmHg 10-5) و گرادیان فشاری وریدی کبد (HPVG) که نشانهٔ فشار سینوزوئیدی است، در حالت طبیعی کمتر از mmHg ۵ است. به هم ریختن ساختار کبد در سیروز (توسط بافت فیبرو و ندول‌های بازسازی) و نیز افزایش تونوس عروق داخل کبدی موجب افزایش قابل ملاحظه مقاومت در برابر جریان وریدی باب می‌شود که به نوبه خود منجر به افزایش فشار ورید باب می گردد (بیش از mmHg ۱۰). گرادیان (شیب) فشار ورید باب را می‌توان از طریق یک کاتتر داخل وریدی اندازه‌گیری نمود، مقدار فشار ورید باب معادل فشار گوه‌ای ورید کبدی منهای فشار ورید کبدی آزاد می‌باشد.

هر چند سیروز مهم‌ترین علت فشار بالای باب است، اما هر فرآیندی که موجب افزایش مقاومت در برابر جریان خون باب به درون کبد (پیش سینوزوئیدی) و یا از میان کبد (سینوزوئیدی) یا خروجی وریدی کبد (پس سینوزوئیدی) شود، ممکن است فشار باب را افزایش دهد (جدول ۴۵-۳). به علاوه در سیروز افزایش جریان خون احشایی ممکن است بر اثر افزایش برونده قلب نیز ایجاد شود که این مسئله موجب افزایش بیشتر فشار بالای باب می‌شود. دانستن این نکته مهم است که HPVG فقط در هایپرتانسیون سینوزوئیدی باب به طور قابل اعتمادی بالا می‌رود.

نیاز به کاهش فشار بالای باب منجر به پیدایش عروق جانبی (کولاترال) بین گردش خون باب و گردش خون عمومی می‌شود. مکان‌های اصلی تشکیل عروق جانبی عبارتند از پیوستگاه معدی – مروی، خلف صفاق، رکتوم و لیگامان فالسی‌فورم کبد (عروق جانبی شکمی و دور نافی). مهم‌ترین عروق جانبی از لحاظ بالینی، عروقی هستند که سیستم باب را به وریل آزیگوس پیوند داده و وریدهای متسع و پرپیچ و خمی (واریس‌ها) در زیر مخاط فوندوس معده و مری ایجاد می‌کنند.