به گزارش خبرنگار مهر، «ماراتن» یک مسابقه دو است که فاصله رسمی آن ۴۲٫۱۹۵ کیلومتر می‌باشد و معمولاً بر روی جاده برگزار می‌شود. نام این مسابقه از نام نبرد ماراتن در یونان برگرفته شده است. این مسابقه یکی از بخش‌های اصلی بازی‌های المپیک می‌باشد و معمولاً بازهای المپیک با انجام این رشته ورزشی به انتها می‌رسد و در المپیک ۲۰۲۴ پاریس هم همین اتفاق خواهد افتاد.
المپیک ۲۰۲۴ پاریس و یک مسیر تاریخی
مسابقات ماراتن از نخستین دوره مدرن المپیک که در سال ۱۸۹۶ در آتن برگزار شد حضور داشت. ماراتن یکی از خارق العاده ترین رقابت‌های المپیکی است که به دلیل سابقه تاریخی که دارد از اهمیت به سزایی برخوردار است.
مسابقه ماراتن در المپیک فرانسه همچون دیگر رشته‌ها دارای ۲ بخش زنان و مردان است که ماراتن زنان ۲۰ مرداد و ماراتن مردان در تاریخ ۲۱ مرداد برگزار می‌شود و ۸۰ دونده مرد و ۸۰ دونده زن به رقابت با هم خواهند پرداخت.
تونی استنگوئه رئیس کمیته برگزاری پاریس ۲۰۲۴ در خصوص مسیر برگزاری المپیک گفته است: این مسیر با عبور از بناهای تاریخی نشان دهنده تمایل همیشگی ما برای آوردن ورزش به قلب شهر است. مسیر دوی ماراتن ورزش را با میراث فرهنگی و معماری استثنایی ترکیب می‌کند. کمیته برگزاری بازی‌های پاریس برای طراحی مسیر از «راهپیمایی زنان» در طول انقلاب فرانسه در ۵ اکتبر ۱۷۸۹ الهام گرفته‌اند؛ زمانی که هزاران زن از پاریس تا ورسای راهپیمایی کردند و لوئی شانزدهم را مجبور کردند به پاریس بازگردد.
در ۵ و ۶ اکتبر ۱۷۸۹، زنانی از طبقه کارگران حومه پاریس در مقابل هتل «دو ویل» تجمع کردند تا نان و اسلحه بخواهند. حدود ۶۰۰۰ الی ۷۰۰۰ زن پاریسی به همراه مردان از پاریس عبور کردند تا به کاخ «ورسای» بروند و لویی شانزدهم را که فرار کرده بود را به «کاخ تویلری» برگردانند. در آن روز، لویی شانزدهم سرانجام با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر و شهروندی موافقت کرد و به نقطه عطفی در تاریخ فرانسه تبدیل شد.
ورزشکاران این رشته قرار است از ۹ منطقه پاریس عبور کنند و مسیر را از تالار شهر پاریس به سمت کاخ ورسای شروع می‌کنند، به سمت غرب پاریس می‌روند، سپس به مرکز شهر باز می‌گردند و در هتل ملی «لِ زَنْوَلید» به خط پایان می رسند. این دوره از مسابقات طوری طراحی شده که ورزشکاران از مسیر بناهای تاریخی و مناظر طبیعی از جمله اپرای گارنیه و برج ایفل عبور می‌کنند.
تاریخچه مسابقات ماراتن
ریشه مسابقات المپیک به سال ۴۹۰ پیش از میلاد باز می‌گردد جایی که در جریان نبرد ماراتن، یک میهن‌دوست آتنی به نام فیلیپیدس، پس از اطلاع از تصرف جزیره «اوبوآ» توسط نیروی دریابُرد ایران و پیاده شدن طلیعه این نیرو در «آتیکا» و دشت ماراتن ۲۴۰ کیلومتر فاصله آتن تا اسپارت را در دو شبانه‌روز دوید تا از سران اسپارت بخواهد نیروی کمکی به آتن بفرستند تا به دست ایرانیان نیفتد.
فیلیپیدس پس از بازگشت به آتن به میدان جنگ رفت و هنگامی که مشاهده کرد ایرانیان به کشتی‌هایشان باز می‌گردند تا از منطقه خارج شوند، مسافت شهر ماراتن تا شهر آتن را که ۴۰ کیلومتر بود دوید تا مردم آتن را که در نگرانی به‌سر می‌بردند از این عقب نشینی آگاه سازد که پس از دادن خبر به شورای شهر، در همان‌جا و در برابر اعضای شورا بر زمین افتاد و درگذشت.
پلوتارک نیز جریان را در فصل ماراتن کتاب خود توصیف کرده. به همین جهت و با هدف جاویدان ساختن فداکاری فیلیپیدس، بارون پی‌یر دو کوبرتن احیاءکننده مسابقه‌های پهلوانی المپیک، مسابقه دو طولانی المپیک را «ماراتن» نام نهاده که ۴۲ کیلومتر است.
چند مداله های تاریخ المپیک
رقابت ماراتن به حدی سخت و طاقت فرسا است که هیچ دونده ای در طول تاریخ نتوانسته است بیش از ۲ بار به مدال برسد. آببه بیکیلا از اتیوپی (۲ مدال طلا)، والدمار سیرپینسکی از آلمان شرقی (۲ مدال طلا)، الیود کیپچورگه از کنیا (۲ مدال طلا)، فرانک شورتر از آمریکا (یک طلا و یک نقره)، مامو وولده از اتیوپی (یک طلا و یک برنز)، کارل لیسمون از بلژیک (یک نقره و یک برنز) و اریک واینانیا از کنیا (یک نقره و یک برنز) تنها دونده‌هایی هستند که در طول تاریخ موفق شده‌اند ۲ بار به مدال برسند.
رکورد ماراتن المپیک
در المپیک سال ۲۰۲۰ که در توکیو برگزار شد ساموئل وانجیرو از کنیا با زمان ۲ ساعت و ۶ دقیقه و ۳۲ ثانیه رکورد این مسابقات را شکست و این رکورد همچنان دست نخورده باقی مانده است.
ماراتن زنان در المپیک
رشته المپیک در بخش زنان برای نخستین بار در المپیک ۱۹۸۴ آمریکا برگزار شد و «ژوان بنوا» آمریکایی با زمان ۲ ساعت و ۲۴ دقیقه و ۵۲ ثانیه موفق شد عنوان طلای این بازی‌ها را از آن خود کند.
از آن سال به بعد ماراتن زنان به المپیک افزوده شد و در هر دوره برگزار می‌شود.
رکورد ماراتن زنان در اختیار تیکی جلانا از اتیوپی اس که در المپیک ۲۰۱۲ لندن موفق شد با زمان ۲ ساعت و ۲۳ دقیقه و ۷ ثانیه عنوان قهرمانی را از آن خود کند.
مسابقات «ماراتن برای همه»
در حین المپیک ۲۰۲۴ پاریس قرار است برای نخستین بار در تاریخ، دو مسابقه عمومی ماراتن برگزار شود که حضور در آن برای عموم آزاد است. نخستین رقابت با همان مشخصات المپیک به مسافت ۴۲ کیلومتر و ۱۹۵ متر و در همان مسیر ماراتن المپیک برگزار می‌شود و ۲۰ هزار و ۲۴ نفر در آن شرکت خواهند کرد.
رقابت دوم هم در مسافت ۱۰ کیلومتر و در حین مسابقات پارالمپیک ویژه افراد معلول برگزار می‌شود.
چوپانی که قهرمان ماراتن شد
اسپیریدون لوییز از یونان نخستین کسی بود که در سال ۱۸۹۶ عنوان قهرمانی مسابقات ماراتن را از آن خود کرد. او چوپانی بود که در زمان ۲ ساعت و ۵۸ دقیقه و ۵۰ ثانیه به خط پایان رسید. او که به اسطوره‌ای برای مردم یونان تبدیل شده بود بعدها وارد ضرب المثل‌های این کشور شد و اصطلاح «دونده همچون لوییز» از نام او الهام گرفت.
او در جریان المپیک ۱۹۳۶ برلین تاجی از زیتون را به هیتلر هدیه داد و در سال ۱۹۴۰ و کمی پیش از حمله آلمان نازی به یونان درگذشت.
قهرمانی با پای برهنه
در المپیک ۱۹۶۰ رم، «آببه بیکیلا» دونده افسانه‌ای اتیوپی با پای برهنه در این مسابقات شرکت کرد و با ثبت رکورد ۲ ساعت و ۱۵ دقیقه و ۱۶ ثانیه عنوان قهرمانی را از آن خود کرد.
قهرمانان ماراتن در ادوار مختلف المپیک:
۱۸۹۶: اسپیریدون لوییز از یونان با زمان ۲ ساعت و ۵۸ دقیقه و ۵۰ ثانیه
۱۹۰۰: میشل تئاتو از فرانسه با زمان ۲ ساعت و ۵۹ دقیقه و ۴۵ ثانیه
۱۹۰۴: توماس هیکس از آمریکا با زمان ۳ ساعت و ۲۸ دقیقه و ۵۳ ثانیه
۱۹۰۸: جانی هایس از آمریکا با زمان ۲ ساعت و ۵۵ دقیقه و ۱۸ ثانیه
۱۹۱۲: کن مک آرتور از اتحادیه آفریقای جنوبی با زمان ۲ ساعت و ۳۶ دقیقه و ۵۴ ثانیه
۱۹۲۰: هانس کولهماینن از فنلاند با زمان ۲ ساعت و ۳۲ دقیقه و ۲۲ ثانیه
۱ ۹۲۴: آلبین استنروس از فنلاند با زمان ۲ ساعت و ۴۱ دقیقه و ۵۷ ثانیه
۱۹۲۸: بوگرا الوافی از فرانسه با زمان ۲ ساعت و ۳۲ دقیقه و ۵۷ ثانیه
۱۹۳۲: خوان کارلوس زابالا از آرژانتین با زمان ۲ ساعت و ۳۱ دقیقه و ۳۶ ثانیه
۱۹۳۶: سون کیتی از ژاپن با زمان ۲ ساعت و ۲۹ دقیقه و ۱۹ ثانیه
۱۹۴۸: دلفو کابررا از آرژانتین با زمان ۲ ساعت و ۳۴ دقیقه و ۵۱ ثانیه
۱۹۵۲: امیل زاتوپک از جمهوری چک با زمان ۲ ساعت و ۲۳ دقیقه و ۲ ثانیه
۱۹۵۶: آلن میمون از فرانسه با زمان ۲ ساعت و ۲۵ دقیقه
۱۹۶۰: آببه بیکیلا از اتیوپی با زمان ۲ ساعت و ۱۵ دقیقه و ۱۶ ثانیه
۱۹۶۴: آببه بیکیلا از اتیوپی با زمان ۲ ساعت و ۱۲ دقیقه و ۱۱ ثانیه
۱۹۶۸: مامو وولده از اتیوپی با زمان ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه و ۲۶ ثانیه
۱۹۷۲: فرانک شورتر از آمریکا با زمان ۲ ساعت و ۱۲ دقیقه و ۱۹ ثانیه
۱ ۹۷۶: والدمار سیرپینسکی از آلمان شرقی با زمان ۲ ساعت و ۹ دقیقه و ۵۵ ثانیه
۱۹۸۰: والدمار سیرپینسکی از آلمان شرقی با زمان ۲ ساعت و ۱۱ دقیقه و ۳ ثانیه
۱۹۸۴: کارلوس لوپز از پرتغال با زمان ۲ ساعت و ۹ دقیقه و ۲۱ ثانیه
۱۹۸۸: جلیندو بوردین از ایتالیا با زمان ۲ ساعت و ۱۰ دقیقه و ۳۲ ثانیه
۱۹۹۲: هوانگ یانگ چو با زمان ۲ ساعت و ۱۳ دقیقه و ۲۳ ثانیه
۱۹۹۶: ژوسیا توگوانه از آفریقای جنوبی با زمان ۲ ساعت و ۱۲ دقیقه و ۳۶ ثانیه
۲۰۰۴: استفانو بالدینی از ایتالیا با زمان ۲ ساعت و ۱۰ دقیقه و ۵۵ ثانیه
۲۰۰۸: ساموئل وانجیرو از کنیا با زمان ۲ ساعت و ۶ دقیقه و ۳۲ ثانیه
۲۰۱۲: استفان کیپروتیچ از اوگاندا با زمان ۲ ساعت و ۸ دقیقه و یک ثانیه
۲۰۱۶: الیود کیپچورگه از کنیا با زمان ۲ ساعت و ۸ دقیقه و ۴۴ ثانیه
۲۰۲۰: الیود کیپچورگه از کنیا با زمان ۲ ساعت و ۸ دقیقه و ۳۸ ثانیه