آرمان زارعی: ارزش پول ملی به معنای قدرت خرید ریال است. اگر قدرت خرید ریال در یک دوره زمانی مشخص ثابت بماند، می‌توان گفت که ارزش پول ملی نیز ثابت است. اما اگر قدرت خرید ریال کاهش یابد، این نشان‌دهنده کاهش ارزش پول ملی خواهد بود. این موضوع به تورم مرتبط است، زیرا تورم معمولا به معنای افزایش عمومی قیمت‌ها در یک اقتصاد است.
در واقع تورم در اقتصاد به سه دلیل اصلی بستگی دارد که هر یک به نوعی موجب افزایش قیمت‌ها می‌شود. این سه عامل شامل فشار هزینه، فشار تقاضا و انتظارات تورمی هستند. به عبارت دیگر، تورم به معنای افزایش مداوم قیمت‌هاست و دلایل آن در کشور ما بسیار متنوع است. در ایران، علت تورم به افزایش نقدینگی (چاپ پول)، کسری بودجه دولت، مشکلات ساختاری اقتصاد، نوسانات قیمت نفت و… مرتبط می‌شود.
در این شرایط این سوال مطرح است که نرخ تورم و دلار در سال آینده به چه رقمی خواهد رسید. بزرگ‌ترین چالش دولت در سال آینده چیست و آیا اقتصاد ایران دوباره با ناترازی‌ها مواجه خواهد شد؟
در همین رابطه اصغر سمیعی، کارشناس بازار ارز در گفت‌وگویی با خبرآنلاین بیان کرد: تورم باعث کاهش ارزش پول ملی شده است.
او معتقد است که اگر دولت از خلق پول و چاپ اسکناس خودداری کند، نرخ بهره‌های بالا را کاهش دهد، فرصت‌های شغلی را فراهم کند و قیمت‌ها و نرخ حامل‌های انرژی را واقعی‌سازی کند، نرخ تورم به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت. در غیر این صورت، روند افزایشی تورم ادامه خواهد داشت.
* به نظر شما چه عواملی موجب کاهش مداوم ارزش پول ملی ایران شده است؟
این که ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند یک دلیل بیشتر ندارد؛ وقتی ما نرخ تورم بالا داریم این به معنی این است که ما در داخل شربت آب قاتی می‌کنیم. با این کار در واقع ارزش شربت از دست خواهد رفت و به‌مرور ضعیف‌تر می‌شود. به این خاطر است که تورم ما بالای ۴۰ درصد است درحالی‌که نرخ تورم در کشورهای صاحب پول‌های قدرتمند زیر ۴ درصد است و وقتی نرخ تورم بالا برود ما مجبوریم که نرخ بهره را هم بالا بگیریم و در واقع خلق پول کنیم و این اتفاق باز به تورم بیشتر منجر خواهد شد.
* برخی از اقتصاددانان بر این باورند که نرخ تورم ممکن است به ۵۰ درصد افزایش یابد. با توجه به وضعیت فعلی، نظر شما درباره نرخ تورم در سال آینده چیست؟
نرخ تورم به سیاست‌های بانک مرکزی وابسته است و هیچ‌کس به جز دولت نمی‌تواند آن را تغییر دهد. مردم ممکن است قیمت‌ها را بالا ببرند، اما افزایش نرخ تورم تنها در دست دولت است. دولت با افزایش حجم نقدینگی، نرخ تورم را بالا می‌برد و در واقع، تنها نهاد موثر در این زمینه خود دولت است. بنابراین اگر بخواهیم پیش‌بینی کنیم که نرخ تورم در سال آینده چقدر خواهد بود، در واقع باید از رییس بانک مرکزی بپرسیم و او نیز پاسخ صادقانه‌ای ارائه دهد.
پیش‌بینی تورم بالای ۵۰ درصد تنها به تصمیمات دولت بستگی دارد. هرگونه ادعای مبنی بر اینکه تورم ۳۰، ۴۰ یا ۵۰ درصد خواهد بود، صرفا یک حدس و گمان است و نمی‌توان به‌عنوان یک تحلیل علمی به آن نگاه کرد. ما تنها پس از وقوع تورم می‌توانیم با استفاده از فرمول‌های موجود، نوسانات نرخ طلا و سایر اقلام را بررسی کرده و پیش‌بینی‌هایی انجام دهیم.
اما در مورد نرخ تورم، نمی‌توانیم نظر قطعی بدهیم و تنها می‌توانیم حدس و گمان کنیم. در واقع، تصمیم‌گیری در این زمینه به عهده دولت و مسئولان اقتصادی کشور است. اگر آن‌ها خلق پول و چاپ اسکناس را متوقف کنند، نرخ بهره‌های بالا را کاهش دهند، اجازه ایجاد شغل را بدهند و قیمت‌ها و نرخ حامل‌های انرژی را واقعی کنند، نرخ تورم به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت. اما اگر این اقدامات انجام نشود، نرخ تورم به روند افزایشی خود ادامه خواهد داد.
* دیدگاه شما درباره قیمت ارز در سال آینده چیست؟ آیا نرخ ارز در سال ۱۴۰۴ همچنان به روند صعودی خود ادامه خواهد داد؟
بار دیگر شرطی را مطرح می‌کنم. اگر نرخ تورم همچنان ۴۰ درصد باقی بماند، می‌توان به راحتی پیش‌بینی کرد که قیمت‌ها در چه محدوده‌ای خواهند بود. بر همین اساس تا پایان سال ۱۴۰۴ نیز می‌توانیم نوسان نرخ ارز پیش‌بینی کنیم. اما اگر تصمیم‌گیران اقتصادی تصمیم بگیرند که نرخ تورم را به طور قابل توجهی کاهش دهند، ممکن است حتی قیمت‌ها در همین محدوده کنونی بماند. البته در صورت واقعی شدن قیمت ها مخصوصا برای ارز و حامل های انرژی و اصلاح نظام اقتصادی کشور این پیش بینی ها باطل خواهد شد و به تبع آن قیمت ها هم مهار می شود.
*به نظر شما، بزرگ‌ترین چالش اقتصادی ایران در سال ۱۴۰۴ چه چیزی است؟
برخی بر این باورند که تا زمانی که مساله تحریم‌ها حل نشود، نمی‌توانیم از وضعیت کنونی خارج شویم. اما من با این نظر موافق نیستم. به عقیده من، اگر بتوانیم تحریم‌ها را لغو کنیم، این اقدامات مثبت هستند، اما نباید خود را به رفع تحریم‌ها وابسته کنیم.
در واقع، ما می‌توانیم با اصلاح امور داخلی خود، گام‌های بزرگی برداریم. به عنوان مثال، اگر حامل‌های انرژی را با قیمت‌های واقعی عرضه کنیم، این کار می‌تواند به بهبود الگوی مصرف جامعه کمک کند و حتی به بهداشت کشور یاری رساند و بیماری‌ها را کاهش دهد. این تغییرات می‌تواند منجر به خیر و برکت شود. به عنوان نمونه، در حال حاضر به دلیل ارزان بودن برق در کشور، مزرعه‌های غیرقانونی برای استخراج رمز ارز شکل گرفته است و در واقع ما برق را هدر می‌دهیم و هیچ کمکی به کسی نمی‌کنیم.
* اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ با چالش‌های گوناگونی از جمله ناترازی‌ها و مشکلات انرژی مواجه بود که این مسائل فشارهای زیادی بر اقتصاد کشور تحمیل کرد. به عنوان یک اقتصاددان، چه راهکارهایی برای رفع این مشکلات در سال آینده ارائه می‌دهید؟ *
به نظر من، گزینه‌های زیادی برای اتخاذ تصمیم وجود دارد. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما کاهش اعتماد مردم به سیستم اقتصادی کشور است. بنابراین، بازسازی این اعتماد توسط مسئولان اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است. همان‌طور که اشاره کردم، این اقدام می‌تواند حداقل ۵۰ تا ۷۰ میلیارد دلار از سرمایه‌های مردم را به سیستم اقتصادی کشور وارد کند. و خدا می‌داند که اگر این اعتماد دوباره برقرار شود، چه مقدار عظیمی از سرمایه‌های ایرانیان و غیرایرانیان در خارج از کشور به نفع اقتصاد کشور به کار گرفته خواهد شد.
۲۲۳۲۲۴