مهسا مژدهی: در شرایطی که تنش های ایران و آژانس بین المللی انرژی ادامه دارد رافائل گروسی رئیس این سازمان اخیرا اعلام کرده است که که توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های غربی، موسوم به برجام، اکنون «فقط روی کاغذ وجود دارد و هیچ معنایی ندارد.» وی تصریح کرد: نباید اجازه داد روندی که برای کره شمالی طی شد و به دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای انجامید، درباره ایران تکرار شود. او با بیان اینکه مشکلات دسترسی آژانس به تأسیسات هسته‌ای ایران همچنان وجود دارد، تأکید کرد که این نهاد بین‌المللی سیاست «ضد ایرانی» را دنبال نمی‌کند. گروسی با اشاره به تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام گفت اگرچه طرفین به شکل «نسبی» به موفقیت مذاکرات نزدیک شده بودند اما به دلایلی که برای او نامعلوم است، به نتیجه نرسیدند. اما اختلافات ایران و آژانس چگونه حل و فصل خواهند شد و چه راهی پیش روی طرفین قرار دارد؟
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل در گفتگویی به خبرآنلاین گفت: ادعای ایران این است که ما غنی‌سازی را متوقف کردیم اما اتحادیه اروپا طبق مندرجات قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم‌هایش را برنداشته. سر همین اتحادیه اروپا و ایران اختلاف پیدا کرده‌اند. طبق ادعاهای اروپا از یک طرف ایران دخالت‌هایی در منطقه و از طرف دیگر گزارش کامل گروسی هنوز به دست غربی‌ها نرسیده. او بارها اعلام کرده از وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران بی‌خبر است و در یک حالت بی‌خبری به سر می‌برد و نتوانسته گزارش نهایی را به شورای امنیت بدهد. به این دو دلیل است که مساله هسته‌ای دچار گیر و بند شده است. از طرف دیگر گزارش داده‌اند که سانتریفیوژهای آی سیکس‌اش خیلی گسترش پیدا می‌کند که ممکن است باعث گسترش غنی‌سازی شود. آمریکایی‌ها چون در آستانه انتخابات هستند، نمی‌خواهند به ایران چندان فشار آورده و وضعیت جدیدی را در خاورمیانه به وجود آورند. در نتیجه ایران هم از این موقعیت استفاده کرده و نه جواب آژانس را می‌دهد و نه اجازه می‌دهد که آژانس انرژی اتمی کارشناسانش را به ایران بفرستد و دوربین‌هایش را نصب کند. به همین دلیل است که مساله آژانس مقداری در هم پیچیده شده و ایران هم در اقدامی تلافی‌جویانه سطح غنی‌سازی را افزایش می‌دهد و این افزایش خلاف توافقی است که ایران با آژانس داشته است.
وی با اشاره به اینکه آمریکایی‌های از قطعنامه ۲۲۳۱ خارج شده‌اند و سه کشور اروپایی که تعهداتی دارند، تحریم‌ها را برنداشته‌اند گفت: آنها هم می‌گویند ایران گزارشان منظمی که باید به آژانس بین‌المللی انرژ اتمی می‌داده را نداده است. آژانس از ایران و فعالیت‌های هسته‌ای آن اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. بر اساس گزارش‌هایی که رسانه‌های غربی منتشر می‌کنند ایران فعالیت‌های خود را افزایش داده و سطح غنی‌سازی نسبت به تعهداتی که تهران در سال ۲۰۱۵ داده بسیار افزایش پیدا کرده. یک نوع درگیری این‌چنینی وجود دارد. اما اگر الان اروپایی‌ها دارند با مماشات رفتار می‌کنند به خاطر فشاری است که آمریکایی‌ها بر اروپا وارد می‌کنند. واشنگتن حتی برسر قطعنامه صادر شده علیه ایران هم چندان به آن راضی نبود و فشار سه کشور اروپایی باعث شد آمریکا هم تن بدهد به قطعنامه‌ای که اروپایی‌ها آن را پیشنهاد داده بودند.
وی افزود: آمریکایی‌ها به‌خاطر خروج از برجام حقی بر برنامه هسته‌ای ایران ندارد. اما تلاش می‌کردند قطعنامه علیه ایران صادر نشود تا مبادا منطقه با واکنش‌های شدیدتری روبه‌رو شود و در آستانه انتخابات ایالات متحده تنش‌ها در خاورمیانه بالاتر برود. چون آمریکا در نهایت با تروئیکای اروپایی در زمینه قطعنامه همکاری کرد، ایران هم دست به غنی‌سازی جدیدی زده که دیگر نهایتا به‌نفع ما نخواهد بود. ما باید با آژانس در نهایت به نقطه توافقی برسیم. هر چقدر ما مشکل غنی‌سازی را داشته باشیم تحریم‌ها همچنان ادامه پیدا خواهند کرد و هیچ گشایشی هم در وضعیت اقتصادی ما به‌وجود نمی‌آید. امید می‌رود که در دوره ریاست‌جمهوری بعدی بر سر برجام توافقی برسیم که مسائل مقداری برطرف شوند تا وضعیت منجمد اقتصادی ما وضعیت بهتری پیدا کند.
بیگدلی تصریح کرد: ما مساله هسته‌ای را به‌عنوان یک گروگان در مقابل غربی‌ها گرفته‌ایم تا تحریم‌ها را بردارند. اما آنها هم نمی‌توانند تحریم‌ها را بردارند مگر اینکه ایران اف‌ای‌تی‌اف را امضا کند. اگر اف‌ای‌تی‌اف امضا نشود ما وضعیت اقتصادمان مخصوصا در تجارت خارجی به نتیجه‌ای نمی‌رسد. مسدود شدن شبکه‌جهانی بانک به‌سمت ما وضعیت اقتصادی ما را دچار مشکل کرده است. ما راهی نداریم جز اینکه مقداری نگاه خود را به غربی‌ها تغییر دهیم. کشورهای شرقی مثل چین و روسیه تا حالا ثابت کرده‌اند که توان و تمایلی نسبت به بهبود وضعیت اقتصادی ما ندارند. میل به سرمایه‌گذاری در کشور ما ندارند. ما نوع نگاه و نوع داوری خود نسبت به غرب راباید تغییر دهیم. این وضعیت تنگنای اقتصادی نمی‌تواند برای طولانی مدت ادامه پیدا کند.
این کارشناس در پایان با اشاره به اینکه غربی‌ها دو امتیاز از ایران می‌خواهند گفت: اول اینکه کارشناسان هسته‌ای بیایند تا آژانس بتواند گزارش نهایی را به شورای امنیت بدهد که بگوید ما سایت‌های ایران را دیده‌ایم و ایران تخطی نکرده؛ یا تخطی کرده اما قرار شده آنها را در انباری نگهداری کرده و غنی‌سازی مازاد بر قطعنامه۲۲۳۱ را در یک انبار با نظارت آژانس نگهداری خواهد کرد. از طرف دیگر مساله جنگ غزه و یمن است که آنها این موضوعات را گردن ما انداخته‌اند و خواهان این هستند که ایران رفتارش را عوض کند.
311312