انسداد روده، عبارت است مسدود شدن مکانیکی یا غیر عضوی (عملکردی یا functional) روده‌ها که منجر به غیر ممکن شدن انتقال طبیعی فرآورده‌های حاصل از هضم غذا می‌شود.

انسداد روده ممکن است در هر قسمتی از روده، یعنی از اثنی عشر به پایین روی دهد.

اگر چه بسیاری از انسدادهای روده به طور غیر جراحی درمان می‌شوند ولی این بیماری، نوعی اختلال جراحی است و باید به وسیله پزشک جراح عمومی یا جراح روده عمل شود.

توجه

انسداد روده، یک وضعیت اورژانس پزشکی است.

علل انسداد روده باریک عبارتند از:

1. چسبندگی‌های ناشی از جراحی قبلی شکم
2. فتق‌هایی که محتوای آنها را روده تشکل می‌دهد.
3. چسبندگی‌ها یا تنگی‌های روده‌ای ناشی از بیماری کرون
4. تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم
5. درهم روی (intussusception) روده در کوردکان
6. ولوولوس (volvulus؛ پیچ‌خوردگی حلقه‌ای از روده)
7. سندرم شریان مزانتریک (روده‌بندی) فوقانی (تحت فشار قرار گرفتن اثنی عشر به وسیله شریان مزبور و آئورت شکمی)
8. اجسام خارجی (مانند سنگ‌های کیسه‌صفرا و اشیای خارجی خورده شده)
9. سایر موارد

علل انسداد روده بزرگ عبارتند از:

1. تومورها
2. فتق‌ها
3. بیمار التهابی روده (IBD)
4. ولوولوس کولون
5. تراکم مدفوع
6. بسته بودن یا فقدان مادرزادی سوراخ کولون
7. تنگی‌های خوش خیم روده بزرگ (بیماری دیورتیکولر)

علایم بیماری، برحسب محل انسداد در قسمت‌های مختلف روده متفاوت هستند و عبارتند از: درد شکم؛ اتساع شکم؛ استفراغ؛ استفراغ مدفوعی و یبوست.

عوارض ناشی از انسداد روده عبارتند از: کم‌آبی و اختلالات الکترولیتی حاصل از استفراغ؛ اختلال تنفسی در اثر وارد آمدن فشار بر دیافراگم از شکم متسع یا وارد شدن مواد استفراغی به ریه‌ها؛ کم رسیدن خون به روده یا سوراخ شدن روده در اثر اتساع طولانی آن.

درد شکم در انسداد روده باریک اغل به صورت پیچشی و متناوب (کولیک) است و هریک از اسپاسم‌ها چند دقیقه طول می‌کشند. درد، بیشتر در قسمت مرکزی و میانی شکم احساس می‌شود. قبل از ایجاد یبوست، استفراغ روی می‌دهد.

درد در انسداد روده بزرگ در قسمت پایین‌تر شکم حس می‌شود و اسپاسم‌ها بیشتر طول می‌کشند. یبوست زودتر روی می‌دهد و استفراغ شدت کمتری دارد.

درمان‌های مرسوم

پس از تشخیص بیماری که با استفاده از آزمایش خون، رادیوگرافی شکم، سی.تی.اسکن و یا سونوگرافی صورت می‌گیرد، در صورت تشخیص وجود توده، با انجام نمونه‌برداری (بیوپسی)، نوع آن تعیین و درمان بر حسب تشخیص مورد آغاز می‌شود.

درمان در بعضی از انسدادها ضروری نیست و مشکل خودبه‌خود برطرف می‌شود ولی بسیاری از انسدادها به عمل جراحی نیاز دارند. در انسداد روده بزرگ در اثر بدخیمی‌ها، قرار دادن استنت‌های فلزی خود به خود متسع شونده با استفاده از آندوسکوپی، موجب برطرف شدن موقت انسداد می‌شود. درمان انسداد روده باریک در بعضی موارد، درمان غیر جراحی و در سایر موارد درمان جراحی است.

درمان محافظه‌کارانه عبارت است از وارد کردن لوله به معده، تصحیح کم‌آبی بدن و اختلالات الکترولیتی و تجویز داروهای مسکن و ضد استفراغ، در انسداد کامل، از عمل جراحی برای رفع انسداد استفاده می‌شود.